Psychoterapia to skuteczna metoda pracy nad trudnościami emocjonalnymi, relacyjnymi i psychicznymi. Jednak zanim zdecydujesz się na terapię, warto wiedzieć, że istnieją różne nurty psychoterapii, a każde podejście opiera się na innych założeniach i metodach pracy. Jakie są najważniejsze nurty i czym się różnią? Poniżej przedstawiamy przegląd popularnych podejść: CBT (poznawczo-behawioralne), psychodynamiczne, systemowe, TSR oraz integracyjne.
1. Nurt poznawczo-behawioralny (CBT)
Psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT – Cognitive Behavioral Therapy) to jedno z najlepiej przebadanych podejść terapeutycznych. Zakłada, że nasze emocje i zachowania wynikają z myśli i przekonań. Praca w tym nurcie polega na identyfikowaniu i zmianie nieadaptacyjnych schematów myślenia oraz uczeniu się nowych sposobów reagowania.
Pod nurtem CBT mieszczą się również:
- RTZ – Racjonalna Terapia Zachowania: skupia się na zmianie irracjonalnych przekonań i świadomej pracy nad emocjami.
- ACT – Terapia Akceptacji i Zaangażowania: kładzie nacisk na akceptację trudnych myśli i emocji, a także życie zgodne z własnymi wartościami.
CBT sprawdza się m.in. w leczeniu depresji, lęków, fobii, zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (OCD), a także w pracy nad niską samooceną i trudnościami w relacjach.
2. Psychoterapia psychodynamiczna
Psychoterapia psychodynamiczna wywodzi się z psychoanalizy i koncentruje się na nieświadomych procesach, które wpływają na obecne funkcjonowanie. Terapeuta pomaga pacjentowi zrozumieć źródła trudności, często sięgające dzieciństwa lub relacji z ważnymi osobami.
W tym nurcie ważne są:
- analiza relacji terapeutycznej (przeniesienie),
- eksploracja konfliktów wewnętrznych,
- praca nad wzorcami, które się powtarzają w życiu pacjenta.
Psychoterapia psychodynamiczna bywa długoterminowa, ale pozwala na głębokie zrozumienie siebie i trwałą zmianę.
3. Terapia systemowa
Terapia systemowa skupia się nie na jednostce, ale na systemie – czyli np. rodzinie czy parze. Zakłada, że problemy jednej osoby wynikają z dynamiki całego systemu, a zmiana jednego elementu wpływa na całość.
Ten nurt szczególnie dobrze sprawdza się w:
- terapii rodzinnej,
- terapii małżeńskiej,
- pracy z dziećmi i młodzieżą,
- problemach komunikacyjnych i wychowawczych.
4. Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach (TSR)
TSR – Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach to krótkoterminowe podejście, które skupia się na celach, zasobach i przyszłości zamiast na analizowaniu problemów. Terapeuta pomaga klientowi znaleźć rozwiązania i dostrzec sytuacje, w których problem nie występuje.
Jest to podejście:
- optymistyczne i wzmacniające,
- nastawione na szybkie efekty,
- skuteczne m.in. w pracy z młodzieżą i w interwencji kryzysowej.
5. Podejście integracyjne
W podejściu integracyjnym terapeuta korzysta z technik różnych nurtów – np. CBT, psychodynamicznego czy systemowego – dostosowując metody do indywidualnych potrzeb klienta.
To elastyczna forma terapii, która sprawdza się u osób:
- złożonymi trudnościami,
- niepasującymi do jednego schematu pracy,
- szukających całościowego podejścia.
Nurty psychoterapii – jak wybrać odpowiedni?
- Zastanów się, co chcesz osiągnąć: szybką zmianę, zrozumienie siebie, poprawę relacji?
- Pomyśl, czy lepiej czujesz się w rozmowie o przeszłości czy w pracy nad tu i teraz.
- Skonsultuj się ze specjalistą – wielu psychoterapeutów oferuje pierwsze spotkania konsultacyjne, na których omawiany jest styl pracy i cele terapii.
Wybór nurtu psychoterapii to ważna decyzja, ale nie musi być ostateczna – wiele osób zmienia podejście lub korzysta z terapii integracyjnej. Jednak niezależnie od nurtu, najważniejsze jest zaufanie do terapeuty i gotowość do wspólnej pracy nad sobą. Terapia może być początkiem realnej zmiany i lepszego życia – wystarczy zrobić pierwszy krok.
